بقیه واژه ها:

س-ش-ص-ض-ط-ظ

 

ساختار داده ها data structure

1- مجموعه اي از عناصر يا اقلام داده اي (data element) كه حكم يك واحد را داشته باشد . 2- آرايش منطقي داده ها به نحوي كه بتوان از آنها براي مديريت داده ها در يك سامانه استفاده كرد .

 

سامانه مديريت دادگان ، سامد database management system , DBMS

سامانه اي براي پشتيباني از ايجاد و دستيابي ونگهداري و كنترل دادگان و تسهيل اجراي      برنامه هاي كاربردي با بهره گيري از داده هاي اين دادگان .

 

سرپرست دادگان  database administrator

متخصصي داراي دانش كامل در مديريت و طراحي و بهينه سازي و فعال سازي دادگان .

 

سرپرست داده ها data administrator

شخص يا برنامه اي كه وظايف مربوط به گردآوري و درونداد و ذخيره سازي و پردازش داده ها در سامانه اطلاعات يك سازمان را برعهده داشته باشد .

 

سرپرستي دادگان database administration

وظيفه يا مسئوليتي كه سرپرست دادگان برعهده   دارد .

 

سرپرستي داده ها data administration

انجام وظايف مربوط به گردآوري و درونداد و ذخيره سازي و پردازش داده ها در سامانه اطلاعات يك سازمان .

 

سيستم اطلاعاتي information system

سامانه رايانه اي براي جمع آوري و سازماندهي و توليد و ذخيره و بازيابي و اشاعه اطلاعات .

 

سيستم اطلاعاتي امن secure information  system

سامانه اي اطلاعاتي كه در برابر سوء استفاده و نفوذ ، محفوظ و داراي سطح معقولي از قابليت دسترسي باشد .

ش

شبكه ارتباط داده اي data communication network

شبكه اي جهاني كه امكان انتقال سريع و به صرفه پيغامها و اطلاعات الكترونيكي را به كاربران      مي دهد .

 

شناسه كاربر user ID

شناسه اي كه با آن كاربر به سيستم رايانه اي معرفي مي شود .

ص-ض-ط-ظ

صفحه وب web page

صفحه ابرمتني كه با نشاني خاص در اينترنت ارائه شود .

 

 

ع-غ-ف-ق-ک-گ-ل

 

فراداده metadata

مجموعه گسترده اي از اطلاعات در باره چگونگي توصيف و كاربرد داده ها .

 

فشرده سازي داده ها data compression

روشي براي رمزبندي داده ها به نحوي كه داده ها فضاي كمتري به خود اختصاص دهند .

 

فناوري اطلاعات ، فا , IT                      information technology

اصطلاح عام ناظر بر تمام فنوني كه در آنها از رايانه و فناوري ارتباطات براي ايجاد ، ذخيره سازي ، نمايش ، تبادل و مديريت اطلاعات استفاده مي شود .

 

فناوري اطلاعات و ارتباطات ، فاتا information and communication technology , ICT

مجموعه فعاليتهاي مرتبط با مخابرات و اطلاعات كه در آن فناوري پردازش اطلاعات نقش ياري دهنده در تحقق اهداف مخابراتي دارد .

 

فهرست پيوندي linked list

فهرستي از اقلام داده اي كه هريك از آنها داراي شناسه اي براي تعيين جاي هر قلم داده در فهرست باشد .

ق

قاپ بي نام anonymous FTP

قاپي عمومي كه امكان دسترسي به ان براي همگان يكسان باشد .

 

قاپ كردن file transfer protocol , FTP

انتقال رايانه اي يك پرونده با قرارداد انتقال پرونده .

 

قاپگاه FTP site

وب گاهي كه به عنوان بستر قاپ از آن استفاده شود .

 

قالب format

ساختار تعريف شده براي ذخيره سازي يا پردازش داده ها .

 

قالب بندي formatting

سازمان دهي اطلاعات مطابق با مشخصات از پيش تعيين شده و معمولا براي پردازش رايانه اي .

 

قالب متني text format

قالبي كه در آن داده ها با نويسه هاي الفبايي عددي و معمولا به صورت واژه و جمله و بند ارائه مي شوند.

 

قرارداد انتقال پرونده ، قاپ File transfer protocol , FTP

قراردادي براي انتقال پرونده از رايانه اي به رايانه ديگر در شبكه هاي رايانه اي .

ك

كاربر user

استفاده كننده از رايانه .

 

كاربرپسند user – friendly

ويژگي نرم افزار يا سخت افزاري كه كار كردن با آن يادگيري استفاده از آن ، براي كاربران تازه كار يا  بي تجربه ، ساده و آسان باشد .

 

كارخواه – كارساز client-server

سيستمي كه در آن كارخواه درخواستي براي كارساز مي فرستد و كارساز آن درخواست را پردازش مي كند و نتيجه را به كارخواه باز مي گرداند .

 

كارساز دادگان ، كارداد database server

رايانه اي كارساز كه به امور مربوط به ارتباط مداوم با ديسك يا نوارخانه داده ها مي پردازد .

 

كاشف داده ها data explorer

برنامه اي كه يك دادگان را جست و جو و تحليل مقدماتي كند تا محتواي اطلاعاتي آن تعيين و معمولا ديداري سازي شود .

 

كدبند encoder , coder

شخص يا برنامه يا نرم افزار يا دستگاه تبديل اطلاعات به صورتي ديگر و براساس رمزگذاري معين .

 

كد پوشيده enciphered code

كدي كه تبديل به رمز شده باشد و معناي آن براي گيرنده غير مجاز قابل درك نباشد .

 

كد گذار coder

وضع كننده قواعدي براي انطباق عناصري از يك مجموعه بر عناصري از مجموعه ديگر و معمولا با تناظر يك به يك .

 

كد گشا decoder

شخص يا برنامه يا نرم افزار يا دستگاه مبدل اطلاعات رمزبندي شده به صورت پيش از رمزبندي.

 

كد گشايي كردن decode

تبديل كردن اطلاعات رمزبندي شده به حالت پيش از رمزبندي .

 

كمك help

گزينه اي كه مجموعه اي از اطلاعات كمكي را به صورت هاي گوناگون در اختيار كاربر بگذارد .

 

كمينه سازي minimization

عمل كمينه كردن .

 

كمينه كردن minimize

تبديل اندازه پنجره به كوچكترين حد آن يا تبديل آن به نشانه اي در نوار وظيفه (task bar) .

گ-ل

گپ chat

گفت و گوي اينترنتي ميان دو يا چند كاربر .

 

گپ زني chatting

يكي از خدمات اينترنت كه امكان گفت و گو بين دو يا چند كاربر را فراهم مي سازد .

 

گردآوري داده ها data collection

فرايند جمع كردن داده هاي مختلف از منابع متفاوت و پراكنده .

 

گروه بندي داده ها data grouping

دسته بندي مجموعه اي از داده ها براساس كاربرد و كاركرد آنها .

 

گزينگان menu

مجموعه اي از گزينه ها .

 

گزينگان بالاپر ، بالاپر pop—up menu

گزينگاني كه بر اثر فشردن كليد سمت راست موشي بيرون مي جهد .

 

گزينگان پايين پر ، پايين پر pop-down menu , pull-down menu

گزينگاني كه با انتخاب يك گزينه نوار انتخاب (menu bar) ، رو به پايين باز مي شود .

 

گزينگاني menu-driven

نرم افزاري كه با كمك گزينگان كار مي كند

 

 

م-ن-و-ه-ی

 

مترجم compiler

برنامه اي كه دستورهاي نوشته شده به زباني سطح بالاتر را رمزگشايي و برنامه اي به زبان همگذاري توليد كند .

 

متن رمزبندي شده encrypted text

متني كه به صورتي تغيير داده شده باشد كه براي اشخاص يا طرفهاي غير مجاز مفهوم نباشد

 

متن زنگامي HTML text

متن نشانه گذاري شده با ويرايشگر زنگامي .

 

مخاطب addressee

شخص يا سامانه اي كه پيام برايش ارسال مي شود

 

مخزن داده ها data store

محل ذخيره داده ها در يك سامانه .

 

مدير دادگان database manager

شخص يا برنامه اي كه مديريت دادگان را بر عهده دارد .

 

مدير داده ها data manager

شخص يا برنامه اي كه مسئول انجام مجموعه فعاليتهاي مربوط به بهره برداري بهتر كاربران از داده ها در يك سازمان باشد .

 

مديريت پيكربندي configuration management, CM

نظارت بر فرايند پيكربندي

 

مديريت دادگان database management

استفاده از سامانه هايي براي ذخيره و حذف و سازمان دهي و جست و جو و بازيابي و مديريت دستيابي به داده ها در يك دادگان .

 

مديريت داده ها data management

مجموعه فعاليتهايي كه براي بهره برداري بهتر كاربران از داده ها در يك سازمان انجام مي شود .

 

مركز دوركاري telework centre

محل كاري جايگزين شامل ايستگاههاي كاري اجاره شده براي برقراري ارتباط و انجام كار كارمندان .

 

معماري رايانه ، معماري computer architecture , architecture

طرح و مشخصات كلي سيستم رايانه كه نشان دهنده بخشهاي عمده آن مانند حافظه و پردازشگر مركزي و چگونگي ارتباط بين آنها باشد .

 

مفسر interpreter

برنامه اي كه گزاره هاي زبان مبداء را خط به خط   (يك خط در هر مرحله) ترجمه و اجرا كند .

 

مفسر داده ها data interpreter

برنامه اي كه روابط و معناي نهفته در مجموعه اي از داده ها را استخراج كند .

ن

ناف hub

ابزار انشعاب در شبكه محلي با پيكربندي ستاره اي كه تمامي كابلهاي ارتباط دهنده رايانه هاي شبكه از آن عبور مي كنند .

 

نام كاربر user name

نامي كه با آن كاربر به سيستم رايانه اي معرفي     مي شود .

 

نامه دان mail box

مكاني كه همه پيام نگارهاي يك كاربر در آن نگهداري مي شود .

 

ناوش navigation

فرايند جست و جوي مسيرهاي مختلف به منظور يافتن داده مورد نظر .

 

ناوشگر navigator

نرم افزاري كارخواه كه صفحه هاي وب را نمايش مي دهد .

 

نرم افزار ويراستار ، ويراستار editor

نرم افزاري كه امكان ويرايش پرونده ها را فراهم سازد .

 

نشانك bookmark	علامتي كه كاربر در جايي از يك متن براي مراجعات بعدي مي گذارد .
نشانك گذاري bookmarking	عمل گذاشتن نشانك در جاهايي از متن .

 

نشر دادگان database publishing

استفاده از نشر روميزي يا فناوري اينترنت براي توليد گزارشهايي حاوي اطلاعات به دست آمده از يك دادگان .

 

نما view

صورت نمايشي صفحه نمايش شامل پنجره ها ، گزينگان و نمادها (icons) .

 

نما سازي viewing

تبديل يك گزارش به يك نما .

 

نمودار داده شار ، نمودش data flow diagram , DFD

نگاره اي كه مسير گردش داده ها را در يك سامانه اطلاعاتي نشان مي دهد .

 

نو new

يكي از زير گزينه هاي پرونده كه براي باز كردن پرونده اي جديد به كار مي رود .

 

نوردش scrolling

عمل نورديدن .

 

نوردش افقي horizontal scrolling

نوردش از راست به چپ يا از چپ به راست .

 

نوردش عمودي vertical scrolling

نوردش از بالا به پايين يا از پايين به بالا .

 

نورديدن scroll

بالا و پايين يا به چپ و راست رفتن در درون متني كه بر صفحه نمايشگر ظاهر شده است .

 

نورديده scrolled

ويژگي صفحه اي كه عمل نورديدن در آن انجام شود.

و

وارد سازي داده ها data entry	فرايند وارد كردن اطلاعات در يك سامانه   اطلاعاتي .
واسط ، ميانا interface	1- مرز مشترك ميان دو يا چند سيستم يا دستگاه يا برنامه . 2- تجهيزاتي شامل سخت افزار يا نرم افزار كه امكان مي دهد دو سيستم (انسان يا ماشين ) به نحوي با يكديگر مرتبط شوند كه بتوانند با هم كار كنند .

 

واسط كاربر ، مياناي كاربر user interface

سامانه نرم افزاري يا سخت افزاري ميان كاربر و رايانه كه كاربر از طريق آن مي تواند از امكانات  رايانه استفاده كند .

 

واسط كاربر پسند user-friendly interface,UFI

نوعي ميانا كه كاركردن با آن براي كاربر بسيار آسان و جاذب باشد .

 

واسط نگاره اي كاربر ، مياناي نگاره اي كاربر graphical user interface , GUI

نوعي مياناي كاربر كه در آن براي دادن فرمان ، به جاي نوشتن از نشانه هاي نگاره اي يا گزينگان استفاده شود .

 

واسط نوشتاري ، مياناي نوشتاري command-line interface ,CLI

نوعي ميانا كه در آن كاربر براي فرمان دادن بايد آن را تايپ كند .

 

واگرد undo

يكي از گزينه هاي نوار انتخاب (menu bar) كه باعث خنثي شدن آخرين فرمان اجرا شده مي شود

 

وب باز ، وب كار webber

كسي كه زمان زيادي را صرف استفاده از وب كند .

 

وب بازي ، وب كاري webbing

تخصيص زمان زيادي به استفاده از وب .

 

وب بنياد web-based

مربوط به هر نوع سيستم مبتني بر فناوري وب .

 

وب بين web cam

دستگاه تصويربرداري كه به رايانه وصل مي شود و برونداد آن قابل دريافت و ديدن در محيط اينترنت است .

 

وب پخش webcasting

ارسال مطالب صوتي و تصويري از طرف كارساز براي مخاطبان انبوه وب .

 

وب پخشگر webcaster

عامل يا عنصري كه عمل وب پخشي انجام دهد .

 

وب خلافكار ، خلافكار black webber

كسي كه در استفاده از وب دست به كارهاي خلاف بزند .

 

وب دار web master

فردي كه مسئول ايجاد و نگهداري يك يا چند كارساز يا وب گاه باشد .

 

وب داري web mastering

عمل ايجاد و نگهداري يك يا چند كارساز يا وب گاه

 

وب گاه web site , site

مكاني در اينترنت كه شخص يا شركتي اطلاعات خود را در آن قرار مي دهد .

 

وب گرد surfer

عامل يا شخصي كه به وب گردي بپردازد .

 

وب گردي surfing , websurfing

گردش در محيط وب بي آنكه لزوما هدف خاصي دنبال شود .

 

وب نوشت weblog

يادداشتهاي شخصي در محيط وب به طوري كه براي همگان قابل دسترسي باشد

 

وب نويس weblogger

عامل يا شخصي كه وب نويسي كند .

 

وب نويسي weblogging

درج يادداشتهاي شخصي در محيط وب به طوري كه براي همگان قابل دسترسي باشد .

 

وبيزيون web TV

سيستم پخش برنامه هاي تلويزيوني در محيط وب .

 

ويرايش editing

فرايند كار با نرم افزار ويراستار .

 

ويرايش ، ويرايش كردن edit

يكي از گزينه هاي گزينگان كه امكان تغييرات گوناگون در هر پرونده را ايجاد مي كند .

ه

همجوشي داده ها ، هم آميزي داده ها data fusion

يكپارچگي داده هاي گرفته شده از منابع مختلف و نامتجانس .

 

همگذار assembler

1- برنامه مترجمي كه دستورهاي نوشته شده به زبان همگذاري را به زبان ماشين ترجمه مي كند . 2- زبان برنامه نويسي همگذاري .

 

همگذاري assembly

ترجمه خودكار برنامه اي رايانه اي از زبان نمادين به زبان ماشين .

 

همگذاري كردن assemble

ترجمه كردن يك برنامه رايانه اي ، از زبان همگذاري به زبان ماشين .

 

هوش مصنوعي   ,  artificial ntelligence,AI machine intelligenc

شاخه اي از علوم رايانه اي براي شبيه سازي هوش طبيعي در ماشين .

ي

يكپارچگي integrity

موجوديت كامل يك مجموعه اطلاعات كه عناصر آن با يكديگر سازگارند .