سيستم اطلاعاتي بيمارستاني
 

بر کسی پوشیده نیست که سازماندهی و ارائه خدمات بهداشتی درمانی مستلزم دست و پنجه نرم کردن با حجم انبوهی از اطلاعات است . برای بهینه کردن عملیات درمانی نیاز مبرمی به مدیریت مکانیزه اطلاعات است . کارشناسان بر این باورند که آن دسته از مراکز بهداشتی درمانی که سیستمهای اطلاعاتی خود را مکانیزه نکرده باشند در عرصه فن آوری اطلاعات قرن بیست و یکم یارای رقابت نخواهند داشت .

در چند سال گذشته مراکز بهداشتی درمانی کشورمان به ویژه بیمارستانها در صدد مکانیزه کردن سیستمهای مدیریت اطلاعاتی خود برآمده اند. در ابتدا مقصود از همچنین فعالیتهای کاهش هزینه ها ، پرت های در آمد ناشی از کاغذ بازیهای موجود در سیستمهای دستی و اداری بوده است اما اکنون به مرحله ای رسیده ایم که بهبود کیفیت ارائه خدمات درمانی اهمیتی روزافزون می یابد هدف آن است که کلیه اطلاعات بهداشتی و درمانی هر فرد در طول عمرش در قالب یک پرونده الکترونیکی ذخیره شود که در هر نقطه ای از کشور از طریق شبکه سراسری کامپیوتری قابل دسترسی باشد .

امروزه در بسیاری از بیمارستانهای کشورمان سیستمها ی کامپیوتری مختلفی برای اداره امور مربوطه به پذیرش – ترخیص – آزمایشگاه – رادیولوژی – داروخانه – حسابداری – و غیره  راه اندازی شده است که هر یک توسط تولید کننده ای از بیرون یا به دست نیروهای مهندسی شاغل در بیمارستان تهیه شده و هر یک از این سیستمها قالب اطلاعات مخصوص به خود را دارد و به همین جهت در حال حاضر اطلاعات سیستمهای بیمارستانی اجرا شده در ایران عملا قابلیت تبادل اطلاعات را با یکدیگر ندارند. اما هم اکنون نیاز روز افزونی برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات کلینیکی – پاراکلینیکی و اداری بیمارستانها احساس می شود.

از سوی دیگر با توجه به فشارهای اقتصادی جهت کاهش هزینه های اداری بیمارستانها مسئولان این مراکز مایل اند برای مکانیزه کردن بخشهای زیر مجموعه خود حق انتخاب بیشتری داشته باشند و امکان آن را داشته باشند که برای هر بخش زیر مجموعه خود بهترین نرم افزار را که جوابگوی نیازهای آنان باشد از میان محصولات نرم افزاری تولید کنندگان مختلف انتخاب کنند نه آنکه به صرف انعقاد قرارداد با یک شرکت جهت مکانیزه کردن یک واحد زیر مجموعه ملزم باشند نرم افزارهای سایر بخشهای زیر مجموعه را از همان شرکت تهیه کنند همچنین تمایل اغلب مسئولان آن است که روند مکانیزه کردن بیمارستان به صورت تدریجی و گام به گام باشد و نه به صورت انقلابی و ناگهانی به نحوی که مجموعه سیستم اطلاعات بیمارستانی متشکل از اجزای مجزا اما مرتبط با یکدیگر باشد.

متاسفانه اغلب نرم افزارهای موجود در ایران به اقتضای تقاضای مشتری تهیه شده اند و نه بر اساس یک نگرش جامع نگر منطقی و سیستمی ، بنابراین چون برای مشتریان متفاوت تهیه شده اند  سازگار با یکدیگر نیستند و برقراری ارتباط بین آنها در محیط شبکه امری بس دشوار و پر هزینه است هم از نظر مالی برای خریدار و هم از نظر نیروی مهندسی برای تولید کننده

وجود استانداردهای مورد توافق با کاهش هزینه های مذکور هم به نفع تولید کنندگان نرم افزارهای اطلاعات بیمارستانی و هم به نفع استفاده کنندگان از آنهاست .

امروزه استاندارد HL7  به عنوان پروتكل مطمئن و به صرفه برای یکپارچه سازی نرم افزارها ی مختلف کاربردی ، در محیطهای بهداشتی – درمانی شناخته شده است.

 

 

 

استاندارد  (Health Level 7) HL7
 

در سال 1987 کمیته ای متشکل از تولید کنندگان نرم افزاری ، نمایندگان نرم افزاری ، نمایندگان بیمارستانهای و دانشگاههای معتبر علوم پزشکی تشکیل شد تا برقراری ارتباط بین نرم افزارهای تولید کنندگان مختلف را تسهیل کند. این کمیته هر چند ماه یک بار در نقاط مختلف امریکا تشکیل جلسه می دهد و نمایندگان کشورهای دیگر از جمله استرالیا – آلمان – ژاپن – هلند – زلاند نو و کانادا نیز درآن شرکت دارند.

 استاندارد(HL7) در سال 1992 از سوی اداره مرکزی استانداردهای بازار مشترک اروپا و در سال 1994 از طرف ANSIبه عنوان یک ارگان استاندارد ساز معتبر به رسمیت شناخته شد. این گروه در حال حاضر بیش از 1500 عضو حقیقی دارد و صدها بیمارستان در سراسر دنیا دارای سیستمهای اطلاعات بیمارستانی مبتنی بر این اساندار هستند.
 
 

 در استاندارد  HL7ساختارکلی رابطهای زیر تعریف شده است

  •  پذیرش ترخیص و انتقال بیمار
  • مدیریت درخواست و پاسخ
    (order result management)
  •  ثبت دستور پزشک
  •  مشاهدات بالینی و نتایج پاراکلینیکی
  •  انواع جستجوها
  • امور مالی 

 

 نکات قابل توجه در این استاندارد
  •  امکان تبادل اطلاعات در انواع بستری های سخت افزاری و نرم افزاری پیش بینی شده
  •  ساختار جای دهی اطلاعات از پیش فرض نشده است بلکه ذخیره و پردازش اطلاعات می تواند به صورت متمرکز یا نا متمرکز باشد.
  • استاندار به گونه ای است که با شناسایی نیازهای جدید توسعه تدریجی سیستمها را ممکن می سازد
  • مبتنی بر تجربیات گذشته و استانداردهای پذیرفته شده موجود است و در عین آنکه در جهت منافع تولیدکننده خاصی نیست دست شرکتها را برای ابتکار عمل باز میگرداند
  • گرچه در اصل برای استفاده در بیمارستانها تدوین شده است در نهایت قابل استفاده در کلیه محیط های بهداشتی درمانی خواهد بود
  •  این استاندارد گردش کارجدیدی را به بیمارستان تحمیل نمی کند بلکه  صرفـا  روشی برای تبادل اطلاعات است . بنابراین راه اندازی هر سیستم مبتنی HL7در هر بیمارستان شیوه اجرایی خاص خود را خواهد داشت .
  • هماهنگی تنگاتنگی با سایر استانداردهای پذیرفته شده انفورماتیک پزشکی دارد. 

 

 خصوصیات برجسته سیستم IHIS

  • مطابق با فراگیرترین استاندارد جهانی تبادل اطلاعات پزشکی بنام HL7که هم اکنون با سابقه 24 ساله در تمام جهان در حال استفاده است .
  • برخورداری از کامل ترین و قویترین سیستم تامین امنیت در سطوح و وسعت دسترسی کاربران .
  • برخورداری و پشتیبانی از اکثر استانداردهای مطرح مهندسی- پزشکی  .
  • در برگیرنده غنی ترین بانکهای اطلاعات پزشکی از جمله SNOMED  ، ICD_9.CM،  ICD_10 ، تعرفه کالیفرنیا و ........
  • طراحی سیستم بر اساس وقایع پزشکی (medical event based)بطوریکه براحتی بر گردش کار جاری محیط های کلینیکی منطبق می شود.
  • برخورداری از محیط کاملا visual
  • امکان استفاده کامل از mouse در ورود اطلاعات بطوریکه ورود اطلاعات تنها در 5/2% موارد بصورت تایپ است .
  • انعطاف و سهولت فراوان سیستم در تغییر و تطبیق در فرهنگهای مختلف بیمارستانی .
  • امکان ایجاد ارتباط اینترنتی و اینترانتی .
  • پشتیبانی و استفاده از سیستمهای رایج و قابل اعتماد امضاء الکترونیکی بصورت کارت های هوشمند و اثر انگشت .

  • استفاده از سیستمهای نرم افزاری جهت آرشیو ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات تصویری .

 

 واحد HISشامل بخش های زیر می باشد

 

بخش نرم افزار، بخش خدمات پشتیبانی، بخش آموزش

 
 مشخصات فنی سیستم

  •  طراحی سیستم بصورت
    Dynamic Object Oriented ( DOO)
  •  ایجاد پرونده الکترونیکی بیمار بصورت multimedia شامل متن – صدا- تصویر- انیمیشن و فیلم
  • ایجاد پرونده الکترونیکی بیمار بصورت جامع و قابل استفاده اشتراکی (distributed)در سطوح مختلف شبکه ای
  • برنامه نویسی سیستم با استفاده از زبان قدرتمند visual C ++
  • طراحی شده بر اساس ساختارهای مدرن client/server با هدف استفاده حداکثر از نسل سرویس دهنده های جدیدwindows xp – windows 2003
  • دسترسی به بانکهای اطلاعاتی از طریق SQL جهت استفاده از موتورهای بانکهای اطلاعاتی مشهور از جمله ms sql server
  • قابلیت استفاده از زبان فارسی بصورت Unicode  و چند زبانه
  • قابلیت انطباق Dynamic صفحات کاربر جهت رفع نیاز هر بیمارستان